در بخش اوّل این مبحث در پاسخ به این اتهام که  منظور از علم» درقرآن فقط علوم دینی نیست با استفاده از آیات قرآن کریم توضیحاتی ارائه و حقیقت مطلب روشن شد( رک: پاسخ به اتّهام ضدیّت و مخالفت قرآن با علم(1). وارد کننده اتّهام فوق برای تأیید دیدگاه ناصواب خویش به برخی روایات نیز استناد نموده و تلاش کرده است مدلول روایات را نیز به نفع برداشت ناقص خود مصادره نماید، در ادامه به بررسی روایات مورد استناد و نقد دیدگاه او می پردازیم:

اوّلین حدیث مورد استناد او، روایتی است که از  جلد اوّل کتاب التفسیر معروف به تفسیر عیاشی به صورت زیر نقل نموده است:

من ابتغى العلم فی غیره أضله الله‏» ( عیاشی، ج1، ص 6).

هر کس علم را در غیر قرآن بجوید، خداوند او را گمراه می سازد.

نویسنده اندک مایه پس از نقل حدیث فوق چنین نتیجه گرفته است:

این حدیث به روشنی بیان می کند که علم همان است که در قرآن است و هر که دنبال علم در جایی غیر از آن بگردد گمراه می شود؛ یعنی در جای دیگری به علم دست نخواهد یافت.»

بررسی و نقد:

1-    در بخش پیشین (پاسخ به اتّهام ضدیّت و مخالفت قرآن با علم(1) روشن شد که از دیدگاه قرآن، علم منحصر در علوم دینی نیست. بنابراین از آنجا که روایات مبیّن و مفسّر قرآنند و نمی توانند ناقض قرآن باشند، این روایت باید در صدد بیان مطلب دیگری باشد؛ نه آنچه که وی فهمیده است.

2-    نویسنده اتّهام فوق، با بی انصافی، به طرز ناجوانمردانه ای دست به تقطیع روایت زده و با بی توجّهی کامل شأن یا سبب صدور روایت را نادیده گرفته و دست به تحریف معنوی روایت مذکور زده است. توضیح بیشتر آنکه همان طور که برخی آیات  سبب نزول» دارند و بی توجّهی به آن می تواند موجب سوء فهم آیات شود؛ روایات نیز سبب صدور» دارند و در مقام فهمِ این دسته روایات مراجعه به سبب صدور» اام منطقی دارد. روایت نامبرده دقیقاً از این نوع روایات است. متن کامل حدیث گویای مطلب است:

 

عن الحسن بن علی قال قیل لرسول الله (ص): إن أمتک ستفتتن فسئل ما المخرج من ذلک فقال: کتاب الله العزیز الذی لا یَأْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ، تَنْزِیلٌ مِنْ حَکِیمٍ حَمِیدٍ، من ابتغى العلم فی غیره أضله الله و من ولی هذا الأمر من جبار فعمل بغیره قصمه الله و هو الذکر الحکیم و النور المبین و الصراط المستقیم، فیه خبر ما قبلکم و نبأ ما بعدکم، و حکم ما بینکم و هو الفصل لیس بالهزل، و هو الذی سمعته الجن فلم تناهى أن قالوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً یَهْدِی إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ» و لا یخلق على طول الرد، و لا ینقضی عبره و لا تفنى عجائبه‏.

امام حسن مجتبی(ع) می فرماید به رسول خدا (ص) عرض شد: به یقین امّت تو به زودی دچار فتنه می شود، راه خروج از آن چیست؟ آن حضرت فرمود: کتاب شکست ناپذیر الهی که باطل از مقابل و پشت سر بر آن در نمی آید، تنزیلی از نزد خدای حکیم و ستوده است، هر کس علم را در غیر آن بجوید خدا او را گمراه می کند . .

همان طور که ملاحظه می شود سبب صدور بخش مورد بحث روایت سوالی است که از پیامبر(ص) شده است. سوال کننده پرسیده است راه خروج از فتنه ای که به زودی اتفاق می افتد چیست؟ پیامبر(ص) در مقام پاسخ دهنده حکیم، جواب را منطبق و مناسب با سوال می دهد و در صدد بیانی فراتر از آن نیست. به عبارت دیگر مفهوم علمی که رسول خدا در این فقرات به کار برده اند، دقیقاً به معنای علم و آگاهی است که انسان گرفتار آمده در فتنه ها را رهایی می بخشد نه مطلق مفهوم علم. به دیگر سخن، پیامبر (ص) در این سخن بنا نداشته اند علم را در مفهوم مطلق و گسترده آن بکار ببرند. بنابراین، علم در این روایت، برخلاف آیات و روایاتی که به مفهوم عام و مطلق علم توجه داشته اند، منصرف و منحصر به سبب صدور یا همان سوال است و با مصادیق دیگر علم هیچ ارتباطی ندارد و به تعبیر روشن تر از اظهار نظر در مورد دیگر مصادیق علم ساکت است نه اینکه با آنها مخالفتی داشته باشد.

طایر قُدس(1)

پاسخ به اتّهام ضدیّت و مخالفت قرآن با علم(2)

مواد غذایی مختلف در قرآن کریم

علم ,روایات ,قرآن ,روایت ,ص ,لا ,پاسخ به ,است که ,علم را ,و هو ,از آن

مشخصات

تبلیغات

آخرین ارسال ها

برترین جستجو ها

آخرین جستجو ها

داده های طرح هزینه و درآمد خانوار (بودجه خانوار) تولیدی بند رخت Hadid دانلود آهنگ Knowledge = life زبان کنکور مبلغ یار طعم متفاوت قهوه اخبار بروجرد (مهربان) خشکبار چشمه ساران